ภาวะลิ่มเลือดอุดตันเกิดได้กับหลายอวัยวะภายในร่างกาย ซึ่งรบกวนการทำงานของร่างกาย ทำให้เกิดความเสียหายของอวัยวะต่างๆ และอาจทำให้เกิดอันตรายต่อชีวิต
ลิ่มเลือดคืออะไรและเกิดได้อย่างไร
ลิ่มเลือดคือกลไกในการป้องกันตัวของร่างกายเมื่อเกิดบาดแผลทำให้เลือดหยุด จึงป้องกันไม่ให้ร่างกายขาดเลือด แต่ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดลิ่มเลือด ซึ่งอาจทำให้เกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันได้ เมื่อลิ่มเลือดที่เกิดขึ้นไปอุดตันเส้นเลือดขนาดเล็กที่อวัยวะภายในต่างๆ
สาเหตุที่ทำให้เกิดลิ่มเลือดในกระแสเลือด
1. การฉีกขาดของเนื้อเยื่อ และบาดแผลที่หลอดเลือดจากการผ่าตัด การบาดเจ็บของกระดูก และอวัยวะภายใน การหลุดลอกของไขมันที่เกาะผนังหลอดเลือด ดังนั้นภาวะไขมันในเลือดสูง จึงจัดเป็นหนึ่งในสาเหตุของการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือด
2. การไหลเวียนของเลือดในร่างกายที่น้อยเกินไป เกิดได้จากทั้งภาวะเลือดหนืด หรือการเคลื่อนไหวของร่างกายที่น้อยเกินไป เช่น การนั่งเครื่องบินเป็นเวลานาน
3. การรับประทานยาบางชนิด เช่น ยาคุมกำเนิด
4. โรคบางชนิด เช่น โรคภูมิต้านทานเนื้อเยื่อตัวเอง (Autoimmune diseases) ทำให้เกิดการสร้างลิ่มเลือดที่มากขึ้น
5. พันธุกรรม
อาการแสดงเมื่อเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตัน จะมีความแตกต่างกันไปตามอวัยวะที่มีการอุดตันของลิ่มเลือดดังนี้
ลิ่มเลือดอุดตันที่ปอด – มีอาการเหนื่อย โดยจะเหนื่อยมากขึ้นเมื่อมีการทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกับเจ็บหน้าอก หายใจไม่อิ่ม
ลิ่มเลือดอุดตันที่ขา – มีอาการขาบวม เป็นตะคริว ชา
ลิ่มเลือดอุดตันที่ท้อง – มีอาการปวดท้องรุนแรง
ลิ่มเลือดอุดตันที่หลอดเลือดสมอง – มีอาการปวดศีรษะรุนแรง อ่อนแรง พูดไม่ชัด อาการเหมือนเป็นอัมพาตครึ่งซีก
ลิ่มเลือดอุตตันที่หัวใจ – มีอาการปวดหน้าอกร้าวมาที่แขน และอาจทำให้เกิดภาวะหัวใจขาดเลือด นำไปสู่การเสียชีวิตได้
ภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลังการฉีดวัคซีนโควิด 19
ภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลังการฉีดวัคซีนโควิด-19 เป็นปฏิกิริยาทางภูมิคุ้มกันของร่างกาย เกิดร่วมกับภาวะเกล็ดเลือดต่ำ (Vaccine-induced thrombotic thrombocytopenia, VITT) เกิดจากการฉีดวัคซีนชนิด adenovirus vector ที่พบในประเทศไทยคือยี่ห้อ AstraZeneca โดยการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลังจากการฉีดวัคซีนโควิด 19 อยู่ที่ 3.6 คนต่อการฉีด 1 ล้านคน โดยส่วนมากพบในหญิงอายุน้อยกว่า 55 ปี ซึ่งถือว่ามีอุบัติการณ์การเกิดที่น้อย เมื่อเทียบกับสาเหตุอื่นๆ ในการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน ถ้าผู้ได้รับวัคซีนมีอาการปวดศีรษะรุนแรงต่อเนื่อง ตาพร่ามัว เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก ปวดท้องรุนแรงต่อเนื่อง ผิวหนังมีรอยช้ำผิดปกติ หรือมีจุดเลือดออกที่ผิวหนังหลังจากการฉีดวัคซีน ควรรีบปรึกษาแพทย์โดยด่วนเพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษา
