วิธีการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ในช่วงปลายฝนต้นหนาว

ในช่วงปลายฝนต้นหนาว เป็นช่วงที่อากาศเปลี่ยนแปลง อากาศเริ่มเย็นลง ส่งผลให้เกิดการเจ็บป่วย โดยเฉพาะโรคติดต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น ไข้หวัดใหญ่ โรคปอดบวม ส่งผลโดยตรงกับกลุ่มเสี่ยงโดยเฉพาะผู้สูงอายุ ที่การทําหน้าที่ของร่างกายในด้านใดด้านหนึ่งหรือหลาย ๆ ด้านเริ่มเสื่อมถอยลง โดยเฉพาะในระบบทางเดินหายใจ  

“ปอด” ซึ่งเป็นอวัยวะทำหน้าที่นำออกซิเจนไปเลี้ยงเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย เมื่ออายุมากขึ้นความยืดหยุ่นและความจุของปอดลดลง ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อช่วยหายใจลดลง ทําให้ผู้สูงอายุหายใจลําบาก เหนื่อยง่ายเมื่อออกแรง อีกทั้งกล้ามเนื้อทรวงอกเสื่อม ทําให้ไอและขับเสมหะออกได้ยาก เสี่ยงต่อการทําให้ปอดเกิดการติดเชื้อได้ง่าย ดังนั้น ผู้สูงอายุควรอยู่ในสภาพอากาศที่ถ่ายเท บริหารปอดด้วยการสูดลมหายใจเข้าออกลึก ๆ ช้า ๆ อย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ปอดขยายตัวได้ดีขึ้น  

โดยการดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงอยู่ในสภาพดี เป็นจุดประสงค์ที่สำคัญที่สุด ทั้งนี้มี หลัก 11 อ. เพื่อสุขภาพกายใจที่ดี แนะนำสำหรับการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ดังนี้ 

1. อาหาร - รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ได้พลังงานเหมาะสมประมาณ 1500 กิโลแคลอรี่ โดยควรหลีกเลี่ยงการรับประทานผักดิบจำนวนมาก เนื่องจากย่อยยาก อาจทำให้เกิดอาการท้องอืด และควรงดผลไม้ที่หวานจัด 

2. อากาศ - การอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี ได้รับอากาศที่บริสุทธิ์เข้าไปในร่างกายจึงเป็นเรื่องสําคัญ ส่งผลให้อารมณ์แจ่มใส สุขภาพแข็งแรงอายุยืนยาว 

3. ออกกำลังกาย - ควรออกกําลังกายอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยสัปดาห์ 3 ครั้ง ครั้งละประมาณ 30 นาที เช่น ว่ายน้ำ เดินเร็ว ไทเก๊ก โยคะ เป็นต้น จะช่วยชะลอความเสื่อมโทรมของร่างกาย ทำให้กระดูกแข็งแรงมากขึ้น  

4. อนามัย - ลด ละ เลิก สิ่ง ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ เช่น บุหรี่ เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และพฤติกรรมเสี่ยงต่าง ๆ รักษาความสะอาดของร่างกายอยู่เสมอ และควรได้รับการตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี 

5. แสงอาทิตย์ - การได้รับแสงแดดอ่อน ๆ ในตอนเช้าอย่างน้อยวันละ 30 นาที จะทําให้ได้รับวิตามินดีที่ช่วยในการดูดซึมแคลเซียมและ ฟอสฟอรัส สามารถชะลอการเกิดโรคกระดูกพรุนได้ นอกจากนั้น วิตามินดียังช่วยป้องกันโรคซึมเศร้า เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน 

6. อารมณ์ - ผู้สูงวัยจะมีอารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย ต้องหาวิธีช่วยควบคุมอารมณ์ ซึ่งมีหลายวิธี เช่น การออกกําลังกาย การทําสมาธิ การศึกษาธรรมะ จะช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย มีสติมากขึ้น 

7. อดิเรก - หางานอดิเรกทําเพื่อช่วยคลายเหงา เช่น การทํางานฝีมือ ปลูกต้นไม้ ทําอาหาร ร้องเพลง เต้นรํา การทํากิจกรรมจิตอาสาต่าง ๆ หรือการเข้าเป็นสมาชิก ชมรมผู้สูงอายุ 

8. อบอุ่น - การเป็นบุคคลที่มีบุคลิกโอบอ้อม เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ให้การช่วยเหลือสมาชิกในครอบครัว และบุคคลอื่น ยิ้มแย้มไม่หงุดหงิดง่าย ใจเบาสบาย รักตนเองมากขึ้น ใส่ใจความรู้สึกคนรอบข้างมากขึ้น จะทําให้ลูกหลานรู้สึกอบอุ่น และเป็นที่รักของลูกหลาน 

9. อุจจาระ ปัสสาวะ - ป้องกันปัญหาด้วยการออกกําลังกาย กินผัก ผลไม้ และดื่มน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย  

10. อุบัติเหตุ - จัดสิ่งแวดล้อมภายในบ้านให้เป็นระเบียบ มีแสงสว่างเพียงพอ พื้นไม่ลื่นเกินไป มีเครื่องช่วยพยุง เมื่อต้องการและคอยดูแลประคอง ผู้สูงอายุในการลุกนั่งหรือเดิน 

11. อนาคต - ผู้สูงอายุควรคิดถึงอนาคตด้วย และควรพยายามเข้าร่วมในสังคมกลุ่มต่างๆ ตามสมควร การมีเพื่อนรุ่นเดียวกัน หรือต่างรุ่น จะทําให้มีความอบอุ่น และรู้สึกถึงคุณค่าของตน รวมถึงเตรียมเงินและที่อยู่อาศัย เพื่อเป็นหลักประกัน ในการดําเนินชีวิต 

หากมีข้อสงสัย หรืออยากสอบถามเพิ่มเติม เกี่ยวกับเรื่องสุขภาพและการใช้ยา สามารถปรึกษากับเภสัชกรได้ที่ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ทุกสาขาทั่วประเทศ หรือสะดวกมากยิ่งขึ้น สามารถปรึกษาเภสัชกรร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ผ่าน Application ALL PharmaSee ได้ตลอด 24 ชั่วโมง มาสุขภาพดีไปด้วยกันนะคะ

เอกสารอ้างอิง

1. คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). คู่มือ เรียนรู้เข้าใจวัยสูงอายุ. Retrieved on August 17, 2022 from https://www.nurs.chula.ac.th/images/2019/announcement/%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B9%83%E0%B8%88%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%AA%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%A2.pdf